1. NTM định danh LPA là gì?

Vi khuẩn lao không điển hình thuộc chi Mycobacterium, là các Mycobacteria không điển hình hay Mycobacteria không lao, không gây bệnh lao nhưng gây lên một số bệnh nhiễm trùng cơ hội khác. 

NTM được tìm thấy trong các ngăn môi trường khác nhau như đất và nước uống hoặc trong thực phẩm, như phô mai và sữa tiệt trùng. Một số NTM có thể gây ra bệnh mycobacteriosis ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch (ví dụ như bệnh nhân HIV,…).

Hình ảnh vi khuẩn lao không điển hình

Bệnh do NTM bao gồm bệnh phổi (ví dụ Mycobacterium abscessus, Mycobacterium kansasii), loét da (ví dụ Mycobacterium marinum, M. ulcerans), nhiễm trùng phổ biến (ví dụ Mycobacterium genavense), viêm hạch (ví dụ Mycobacterium avium) và nhiễm trùng khớp (ví dụ Mycobacterium haemophilum),…

Có sự đa dạng của các bệnh gây ra bởi NTM, sự liên quan của nhiễm trùng NTM với các rối loạn tiềm ẩn như giãn phế quản và các tình trạng ức chế miễn dịch nghiêm trọng. Do đó, khó phân biệt nhiễm trùng phổi do NTM với nhiễm trùng phổi do lao trên cơ sở các triệu chứng lâm sàng.

bệnh lao không điển hình không truyền nhiễm.

NTM định danh LPA là xét nghiệm sinh học phân tử sử dụng kỹ thuật Line Probe Assay  để khuếch đại đoạn gen của chủng vi khuẩn Nontuberculous Mycobacteria, sau đó lại với mẫu dò được thiết kế sẵn đặc hiệu cho từng loài Mycobacteria. Tùy theo đoạn gen của chủng Nontuberculous Mycobacteria có trong bệnh phẩm lai đặc hiệu với mẫu dò nào thì sẽ xác định được tên của chủng NTM.

2. Đặc điểm vượt trội của phương pháp LPA định danh lao không điển hình

Chẩn đoán nhiễm trùng do Mycobacteria  dựa trên nuôi cấy là một quá trình, phức tạp, tốn kém, tốn thời gian  (mất khoảng  2 - 4 tuần). Trong khi đó NTM định danh LPA chỉ mất vài giờ đồng hồ.

NTM định danh LPA (định danh được các loại lao không điển hình) khác với phương pháp PCR thông thường khác (không định danh được các loài NTM ) vì mẫu dò của LPA đã thiết kế sẵn cho từng loại Mycobacteria.

NTM định danh LPA

NTM định danh LPA định danh được các loại Mycobacteria không lao: M fortuitum; M.gordonae; M. avium spp; M. chelonae; M. interjectum; M. kansasii; M. abscessus; M. intracellulare; M. scrofulaceum; M. malmoense; M. peregrrinum; M. marinum/M. ulcerans; M. xenopi,…

Ưu điểm của phương pháp NTM định danh LPA:

Với một quy trình xét nghiệm duy nhất, nhiều loài vi khuẩn Mycobacteria quan trọng có thể được xác định.

Kết quả thu được chỉ trong vòng 5 giờ.

Phát hiện được các chủng vi khuẩn trên các mẫu nuôi cấy dương tính yếu.

Định danh được 27 loại vi khuẩn lao không điển hình.

Phân biệt được vi khuẩn Lao và vi khuẩn không lao (NTM).

Độ nhạy, độ đặc hiệu cao.

3. Diễn biến, biểu hiện của bệnh do lao không điển hình

Diễn biến bệnh do vi khuẩn này đa dạng và gần giống với bệnh lao phổi.

- Tổn thương phổi:

Có 2 dạng tổn thương phổi: Hình thức ít tiến triển đôi khi được gọi là giãn phế quản dạng nốt. Nhiễm trùng gây viêm đường hô hấp, theo thời gian khiến chúng bị tổn thương và sẹo. Khi bệnh tiến triển, đường thở bị tổn thương mất khả năng làm sạch chất nhầy bình thường, điều này gây ra các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp tái phát như viêm phế quản và viêm phổi. Bệnh giãn phế quản được tìm thấy thường xuyên nhất ở những phụ nữ lớn tuổi không có tiền sử hút thuốc.

Nontuberculous Mycobacteria gây tổn thương phổi

Một dạng tiến triển khác của bệnh phổi NTM được gọi là bệnh khoang. Nhiễm trùng trong phổi gây ra sẹo, xơ hóa và hình thành các lỗ sâu răng hoặc hố trong mô phổi. Thiệt hại này có thể dẫn đến suy hô hấp. Hình thức này thường được tìm thấy ở những người có tiền sử hút thuốc cũng mắc bệnh phổi hiện tại như COPD hoặc giãn phế quản.

- Tổn thương ngoài phổi: 

Viêm mô mềm, nhiễm trùng da: thường sau phẫu thuật, chấn thương, tiêm thuốc hoặc các chất khác.

Hạch bạch huyết (phổ biến nhất ở trẻ em).

- Viêm lan tỏa ở những bệnh nhân suy giảm miễn dịch.

Biểu hiện viêm mạn tính giống trực khuẩn lao

4. Khi nào thì xét nghiệm định danh lao không điển hình

Mặc dù không phải là tác nhân gây bệnh lao phổi, tuy nhiên các vi khuẩn này gây lên các triệu chứng ở phổi  tương tự như lao và lâm sàng khó phân biệt.

Phương pháp điều trị được lựa chọn theo các loài vi khuẩn Mycobacteria tương ứng. Do đó, sự khác biệt đáng tin cậy giữa các loài NTM có liên quan đến lâm sàng là rất quan trọng đối với chế độ trị liệu. Vì vậy việc xét nghiệm NTM định danh LPA để định danh chính xác vi khuẩn NTM là việc làm hết sức cần thiết trên các đối tượng:

- Người nghi ngờ nhiễm lao phổi

+ Ho kéo dài trên 2 tuần (ho khan, ho có đờm, ho ra máu,… ho không rõ nguyên nhân)

+ Ra mồ hôi “trộm” vào ban đêm. 

+ Khó thở, đau tức ngực. 

+ Gầy sút cân, mệt mỏi, chán ăn. 

+ Hay sốt về chiều. 

+ Những người bị tổn thương phổi do các bệnh như giãn phế quản, COPD, xơ nang, bệnh bụi phổi silic hoặc nhiễm trùng lao trước đó.

Triệu chứng nghi nhiễm Nontuberculous Mycobacteria (NTM)

- Bệnh nhân có yếu tố nguy cơ

+ Người nhiễm HIV. 

+ Người tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây, đặc biệt trẻ em. 

+ Bệnh mạn tính: loét dạ dày-tá tràng, đái tháo đường, suy thận mạn,... 

+ Người nghiện ma tuý, rượu, thuốc lá, thuốc lào. 

+ Người sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch kéo dài: corticoid,…

- Các trường hợp có bất thường trên X - quang phổi: hình ảnh nốt mờ, hình ảnh hang, tổn thương xơ, giảm thể tích phổi,… 

NTM định danh LPA là xét nghiệm mới được triển khai tại một số cơ sở y tế đầu ngành, chuyên môn về lao phổi, xét nghiệm trong đó có Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Bệnh viện là đơn vị tiên phong triển khai dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tại nhà, đã phục vụ nhu cầu sử dụng của hàng triệu lượt khách hàng. Nếu có bất cứ triệu chứng hay dấu hiệu nào nghi ngờ nhiễm lao hoặc lao không điển hình, hãy liên lạc ngay cho chúng tôi theo số 1900 56 56 56. Bạn không cần tốn thời gian, kinh phí cho việc đi lại chỉ thêm 10.000 đồng, chúng tôi sẽ tới lấy mẫu tận nơi và trả kết quả tại nhà.